Op het Latijns-Amerikaanse continent waait een nieuwe progressieve wind, belichaamd door de presidenten Lula in Brazilië of Petro in Colombia. Maar wat gebeurt er in Peru? Sinds vorige maand zien we beelden van ontaarde demonstraties, doden, een president die door zijn parlement is afgezet en afstand van de macht moet doen. We spreken hierover met Lourdes Huanca, een Peruaanse activiste, die op Europese tournee is om te getuigen over de huidige repressie in Peru.
Lourdes Huanca is voorzitster van FEMUCARINAP (Nationale Federatie van Boerinnen, Ambachtslieden, Inheemse, Oorspronkelijke en Werkende Vrouwen van Peru), die 160.000 vrouwen verenigt in een land met 32 miljoen inwoners. Ze is van oorsprong Quechua, de inheemse bevolkingsgroep met de meest gesproken taal in Peru, en komt uit de zuidelijke regio van het land.
Wat gebeurt er in uw land?
Lourdes Huanca. De nieuwe, niet verkozen regering organiseert massamoorden op de opstandige bevolking. Al meer dan een maand leven we onder een militaire noodtoestand, opgelegd door Dina Boluarte, de nieuwe president die illegaal de macht heeft overgenomen.
Sinds de verkiezing van Pedro Castillo in juli 2021 was de situatie zeer gespannen. De volksorganisaties kozen twee jaar geleden om deze man van het volk, die al 24 jaar leraar is op het platteland, te steunen. Hij had in 2017 stakingen geleid van leraren voor betere lonen. Hij wil dat er in zo’n een rijk land geen arme mensen meer zijn.
Castillo werd in 2021 nipt verkozen. Zijn tegenstander was de dochter van voormalig dictator Fujimori (aan de macht van 1990 tot 2000, n.v.d.r.). Maar rechts erkende de overwinning niet en wilde de verkiezingen van ons stelen. Het duurde een maand voor de definitieve uitspraak kwam. Ondertussen was er een sterke mobilisatie van de bevolking in de provincies. Die mensen trokken naar de hoofdstad Lima. Deze massabeweging van het platteland stelde zich op in een park rond de centrale stembureaus om de verkiezing van onze president dag en nacht te beschermen.
Was president Pedro Castillo in staat om te regeren?
Lourdes Huanca. Nee, vanaf het moment dat hij het presidentiële paleis betrad, hebben de reactionaire krachten hem anderhalf jaar lang op geen enkel moment laten regeren. Ze blokkeerden alles op wetgevend en gerechtelijk niveau, de media vernederden hem elke dag en vandaag zit hij ten onrechte in de gevangenis. Ze accepteerden geen president uit de provincies.
Castillo had geen sterke en georganiseerde partij, maar hij stond in contact met de volksvergaderingen, met het middenveld, de vakbonden, de Communistische Partij, de Socialistische Partij, enz. Men zei hem dat hij op zijn hoede moest zijn voor rechts en niet te veel concessies moest doen.
We doen al anderhalf jaar belangrijke voorstellen, vooral rond onderwijs en toegang tot de gezondheidszorg voor de bevolking. Maar ook over landbouwhervorming, om de ontwikkeling van het land te stimuleren en meer rechtvaardigheid voor de boeren te krijgen. We deden ook een voorstel voor een referendum om een grondwetgevende vergadering op te richten die de Peruaanse grondwet moet herschrijven. Die dateert namelijk nog van de dictatuur. De uitvoerende macht, vertegenwoordigd door Castillo, stelde 54 wetten voor aan de wetgevende macht, waarvan er geen enkele werd aanvaard.
Onrust in Peru na staatsgreep tegen linkse president Castillo
Castillo verzette zich tegen 49 mijnbouwprojecten, omdat ze het milieu en de nationale soevereiniteit in gevaar brengen. Speelde dit een rol in de putsch waarvan hij het slachtoffer was?
Lourdes Huanca. Men kan zich moeilijk inbeelden hoe kwaad rechts - en de hele sector die verbonden is met grote olie- en mijnbouwbedrijven - was toen een president van het volk aan de macht kwam.
Deze grote bedrijven betalen geen belastingen, terwijl elke Peruaanse burger elke cent moet betalen. Castillo vertelde hen dat hij de mijnbouwconcessies in 2023 zou herzien en dat als de regels niet werden nageleefd, als de mensenrechten of de rechten van moeder aarde werden geschonden, de concessie niet zou worden verlengd. Er zijn grenzen aan het plunderen! En ze moeten elke cent betalen van wat ze het Peruaanse volk verschuldigd zijn.
Waarom president Castillo het parlement wilde ontbinden
President Castillo ontbond het Congres (parlement). Dat leidde tot zijn afzetting en gevangenneming. Waarom deed hij dat? Volgens socioloog Anibal Garzon werd het in de laatste maanden duidelijk dat Castillo moest kiezen: “Terugtreden of zich verzetten, waarbij de tweede optie het risico inhield dat hij zijn tegenstanders een weg zou aanbieden om hem een machtsgreep te verwijten. Toen hij op woensdag 7 december een derde keer geconfronteerd werd met een motie van wantrouwen, en de oppositie de stem van 67 afgevaardigden dacht binnen te halen, koos een vermoeide en trillende Pedro Castillo om op televisie de permanente staatsgreep aan te klagen waaronder hij sinds zijn aantreden gebukt ging. (…)
Volgens de oppositie deed de president een poging tot “autocoup”: een machtsgreep door de president zelf opgezet om zijn macht te behouden. In werkelijkheid was het wellicht de eerste keer dat de president, die door zijn tegenstanders verhinderd werd zijn ambt uit te oefenen, het volk dat hem verkozen had, belichaamde. Hij zwaaide met het recht op rebellie tegen een onrechtvaardige sociale orde en instituties.
Wat is er gebeurd na de poging van Castillo op 7 december om het Congres te ontbinden?
Lourdes Huanca. Castillo werd gevangen genomen. In het hele land braken protestdemonstraties uit. De feitelijke president Dina Boluarte ontmoette de VS- ambassadrice en vervolgens de wetgevende macht. Op 8 december begon de repressie tegen het gemobiliseerde volk.
Op 15 december werd de nationale noodtoestand uitgeroepen, om de mobilisatie van de boeren, vooral uit de provincies, te voorkomen. Het eerste bloedbad vond plaats in Apurina, waar negen burgers, waaronder minderjarigen, werden vermoord door sluipschutters. Er volgden er nog meer: Apurimac, Ayacucha, Juliaca, Arequipa, Amazonas, Puno - waar 18 mensen stierven - enz. Het leger heeft zelfs de dokter die de gewonden in het ziekenhuis behandelde, gedood. Vandaag (dit interview werd midden januari afgenomen) zijn er minstens 48 doden.
Hoe zien de krachtsverhoudingen eruit tussen de rechtse machthebbers en de sociale, inheemse, boeren-, jongeren- en arbeidersorganisaties? Kan de mobilisatie van het volk de regering ten val brengen?
Lourdes Huanca. In het begin was er vooral opstand in het zuiden. Dat zijn de mijngebieden, waar men lithium ontgint dat wordt gebruikt om telefoons te maken. De multinationals willen deze gebieden innemen en exploiteren. Sindsdien zijn andere regio's gevolgd, zoals Cajamarca in het noorden, de thuisregio van Pedro Castillo, maar ook het centrum en de hoofdstad Lima. De sociale krachten werken samen en versterken elkaar. De mensen geloven niet langer de leugens over hun president – die "corrupt", "crimineel" en "delinquent" zou zijn. De stemming is veranderd, want de mensen weten dat hij nooit medeplichtig kan zijn aan de afslachting van de inheemse volkeren, waar hij zelf vandaan komt. Deze opstand kan deze nieuwe regering ten val brengen. (Nadenkend) Ik denk dat we hem gaan neerhalen, het kan niet anders, de woede is te groot.
Hoe kan de crisis, die uw land dramatisch door elkaar schudt, worden opgelost?
Lourdes Huanca. Onze eerste eis is vrijheid voor Pedro Castillo. Ten tweede, het ontslag van Dina Boluarte en haar opsluiting voor de slachtingen die ze veroorzaakt heeft. Maar eigenlijk moet het hele Congres veranderd worden én de Grondwet die uit het tijdperk van de dictatuur komt. Ik denk dat er een overgangsregering moet komen om de boel te kalmeren. Het land is niet klaar voor nieuwe verkiezingen in 2023. Het is te vroeg, alleen de rechtse partijen zijn geregistreerd. Er moet een campagne komen, zodat ook linkse partijen en bewegingen kunnen deelnemen, anders is het niet eerlijk. Het doel zou zijn een volksreferendum te houden om een nieuwe grondwetgevende vergadering te ontwikkelen ten dienste van het volk, voor en door het volk, waarin we het hebben over sociaal-economische kwesties zoals toegang tot onderwijs en gezondheidszorg voor iedereen, voedselsoevereiniteit, landbouwhervorming voor de boeren, ...
Wat kunnen we doen om van hieruit te helpen?
Lourdes Huanca. Jullie solidariteit is cruciaal om de aanhoudende bloedbaden te voorkomen. Organiseer mobilisaties voor de Peruaanse ambassade, stuur protestbrieven naar de Peruaanse regering, maak persberichten, schrijf artikelen zodat mensen weten wat hier gebeurt. Dit is een goed begin.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten