Belgische autoriteiten hebben meldingen van omwonenden gekregen over de aankoop van een kasteeltje door Nederlandse complotdenkers. Dat blijkt uit onderzoek van de Belgische krant De Tijd en Follow the Money. In het kasteel opent onderwijsinstituut Nova Academia zijn deuren. De veroordeelde dansleraar Willem Engel en de ontslagen universitair docent Tjeerd Andringa zullen er lesgeven.
Het kasteeltje Hodbomont ligt op de meest idyllische plek denkbaar. Ver van het rumoer van de grote stad, verscholen in de heuvels bij het dorpje Theux in de Belgische Ardennen. Het 18e-eeuwse gebouw – brede gangen, kroonluchters, beschilderde plafonds en houten vloeren – deed tot voor kort dienst als hotel, de oprit is met bomen omzoomd. Het gebouw (vraagprijs 1,2 miljoen euro) is begin dit jaar voor een onbekend bedrag gekocht door de Nederlandse hoogleraar economie Paul Frijters en zijn partner Erika Turkstra.
Frijters en Turkstra lieten het Belgische dagblad De Tijd en Follow the Money weten dat ze het pand ‘uit eigen zak’ hebben betaald.
Vanaf 2 september kunnen daar cursisten terecht die op zoek zijn naar ‘een oase’ om te ontsnappen aan ‘de constante angst en online afleiding’, waar ‘uw mentale ontwikkelingsniveau kan worden verhoogd van 5 naar 6’. ‘Ongeketend onderwijs’, noemen ze het zelf. De oprichters hebben het geloof in de traditionele universiteiten verloren. Die zijn volgens hen ‘zeer bureaucratisch, [worden] geteisterd door middelmatige academici, en hebben geen interesse in onderzoek of ontwikkeling voor volwassenen die de gemeenschap daadwerkelijk helpen’.
Universiteiten zijn verworden tot “grote bureaucratische systemen waar academici volgzaam moeten zijn en jonge mensen tot passieve consumenten worden opgeleid”
Een journalist van De Tijd bezocht op zaterdag 18 mei incognito een ‘proeverijdag’, om een getrouw beeld te krijgen van de plannen van Frijters en zijn medeoprichters van de Nova Academia. Frijters vertelde daar dat voor de Ardennen is gekozen omdat ‘kastelen er een stuk goedkoper zijn, maar ook omdat je hier meer met rust wordt gelaten’. Volgens hem kijkt in Nederland ‘de overheid sneller mee’.
Wat later vertelde Frijters, onder een neoclassicistisch fresco en leunend tegen de schouw waarin een haardvuur knetterde, dat universiteiten zijn verworden tot ‘grote onpersoonlijke bureaucratische systemen waar academici volgzaam moeten zijn en jonge mensen tot passieve consumenten worden opgeleid’. Frijters hoopt in september dertig tot vijftig inschrijvingen te verwelkomen.
De bezoekers wordt voorgehouden dat op reguliere universiteiten onderzoek naar de voordelen van klimaatverandering onmogelijk is. Bij de Nova Academia, die een ‘universiteit 2.0’ moet worden, is voor dit soort onderzoek wel alle ruimte.
‘Konijnenpijp’
Tijdens deze open dag krijgen de aanwezigen – er zijn deze dag zes kandidaatstudenten – een college over de ‘gezondheidsbureaucratie’, dat zich toespitst op de ‘graaiers’ die zich verrijken, ‘onder het mom van zorg voor de patiënt’. Bij de proefcursus economie vertelt de docent hoe je zo weinig mogelijk belasting kunt betalen. Aanwezigen krijgen opdracht uit te zoeken ‘welk deel van je onderneming je het beste in pakweg Cyprus vestigt’.
Studenten kunnen tegen betaling in een van de dertig kamers in het kasteeltje verblijven, of zelf een onderkomen zoeken in de buurt van Theux. De kosten voor de opleiding zijn ‘nog niet bekend’, staat op de website.
De opleiding is bewust niet geregistreerd, omdat de oprichters willen voorkomen dat ze ‘terechtkomen in een overheidsbureaucratie’. Een door hen uitgereikt diploma is dan ook niet erkend.
Op een vorige ‘proeverijdag’ trad emeritus hoogleraar Paul Cliteur op; hij was eerder senator voor Forum voor Democratie. Bij de lancering in november 2023 sprak hoogleraar psychologie Mattias Desmet van de Universiteit Gent. Hij schreef het boek De psychologie van het totalitarisme, waarin hij tekeer gaat tegen de volgens hem ‘collectieve hypnose’ rondom de coronapandemie.
Desmet trad voorts op bij Infowars, het nieuwskanaal van de meermaals veroordeelde Amerikaanse complotdenker Alex Jones. ‘Het is verbijsterend hoe een intelligente persoon als Desmet tijdens de afgelopen twee jaar zo diep in deze konijnenpijp is weggegleden,’ schreef de Belgische filosoof Maarten Boudry over Desmet.
In België is onrust ontstaan over de komst van de Nederlandse complotdenkers. Het Informatie- en Adviescentrum inzake Schadelijke Sektarische Organisaties (IACSSO), een overheidsorgaan dat rapporteert aan het Belgische ministerie van Justitie, laat De Tijd en Follow the Money weten dat er ‘ongeruste vragen van omwonenden’ over de Nova Academia zijn binnengekomen.
‘We kregen onder andere de vraag of dit [initiatief] past in de beweging van de sovereign citizen movement of van een gesloten anti-establishment-gemeenschap,’ aldus directeur Kerstine Vanderput. Inmiddels zijn ook de lokale politie en Belgische Veiligheid van de Staat (VVS) op de hoogte gebracht. Een woordvoerder van die veiligheidsdienst laat weten dat hij ‘op individuele dossiers’ geen commentaar kan geven.
‘Building an army’
Het idee van een eigen onderwijsinstituut past naadloos in de denkbeelden van Thierry Baudet, de voorman van Forum voor Democratie, bij wie Frijters onlangs te gast was in de online talkshow Forum Inside.
Zelf ging Baudet als jonge student naar de zomerscholen van de Edmund Burke stichting, een inmiddels niet meer actieve conservatieve denktank. Deze stichting wilde jonge mensen in het conservatieve gedachtegoed opleiden. In een geheime notitie noemden ze dat ‘building an army’. De zomerschool was een uitvloeisel van dat idee: daar moesten jonge intellectuelen in het conservatieve gedachtegoed worden ingewijd.
Baudet organiseerde de afgelopen jaren tal van zomer- en winterscholen. En de jongerenafdeling van Forum voor Democratie trekt sinds 2019 elk jaar met een groep naar de Ardennen voor een zomerkamp.
‘Maak kennis met de Nova Academia, bereid je voor op je toekomst’
Het was dan ook niet vreemd dat Frijters op vrijdag 19 mei een lezing zou houden in het ‘keldertje’ van Forum voor Democratie; de bijeenkomst werd georganiseerd door de jongerenafdeling. Het onderwerp: ‘Het probleem van de universiteit in de huidige tijd’. ‘Maak kennis met de Nova Academia, bereid je voor op je toekomst,’ stond wervend in de aankondiging.
Bezoekers konden ‘onder het genot van een hapje en een drankje’ naar Frijters luisteren. Een medewerker van Follow the Money wilde incognito een kijkje nemen, maar trof een gesloten deur. De bijeenkomst bleek te zijn geannuleerd. Voor de deur stond een medewerker van het partijbureau, die de FTM-collega mee naar binnen nam. Frijters bleek wel degelijk in het pand te zijn; er ontspon zich een kort gesprek. Frijters vertelde de FTM’er dat hij nog sponsoren zoekt die de Nova Academia willen steunen en dat zowel jongeren als oudere mensen in het kasteel les kunnen krijgen. ‘We gaan op zoek naar de wakkere Wallonen.’
De oprichters
Paul Frijters verkeert in kringen van academici, activisten en complotdenkers die zich tijdens de coronapandemie verzetten tegen de lockdown-maatregelen. Hij schreef daar het boek The Great Covid Panic over. In Australië, waar hij les gaf aan de University of Queensland en over de pandemie publiceerde, kreeg hij tegenwind. Op Twitter noemde een collega-hoogleraar hem een #Covididiot.
Tot 2021 was Frijter ‘visiting professor wellbeing’ aan de London School of Economics en sindsdien is hij verbonden aan het Prins Mohammed bin Salman College in Saoedi-Arabië. Hij schreef verschillende artikelen voor Voorwaarheid, een organisatie die is opgericht door Willem Engel en diens advocaat Jeroen Pols. Engel sprak met Frijters op het Youtube-kanaal van Weltschmerz.
Willem Engel is medeoprichter van de Nova Academia en is ‘hoofd cultuur’. Hij is zowel in Nederland als België veroordeeld: in Nederland wegens opruiing, in België wegens smaad en laster. (In die zaken stond Engel tegenover de viroloog Marc Van Ranst.) de veroordelingen worden niet genoemd op de site van de Nova Academia.
Andringa kwam in opspraak omdat hij de studenten bij zijn colleges complottheorieën opdrong
Tot de oprichters hoort ook docent cognitieve wetenschappen Tjeerd Andringa, die door de U-krant, de studentenkrant van de Universiteit Groningen, werd omschreven als ‘de wappie-prof’ of ‘complotdocent’. Andringa kwam in opspraak omdat hij tijdens zijn vak Systems View of Life zijn eerstejaarsstudenten complottheorieën opdrong, zo bleek uit onderzoek van de U-krant. Uit gesprekken van die krant met studenten bleek dat Andringa tijdens colleges vertelde wat hij van vaccinaties vond, over ‘de dominerende positie van Joden’ sprak, en dat hij complottheorieën over 9/11 verspreidde.
Uit een extern onderzoek bleek dat Andringa eenzijdige bronnen gebruikte en dat zijn werkwijze niet aan academische standaarden voldeed. Ook ontbrak een veilige werkomgeving tijdens de lessen. De onderzoekers concludeerden ‘dat complottheorieën een verkeerde rol hebben gespeeld in het onderwijs’.
Naar aanleiding van het onderzoeksrapport besloot de universiteit Andringa te ontslaan; hij vocht dat aan, maar zijn ontslag werd door de kantonrechter bekrachtigd. Op de website van de Nova Academia staat dat hij de Universiteit Groningen in 2023 ‘verliet’. Over de klachten van studenten, het externe onderzoek, het ontslag en het rechterlijke vonnis geen woord.
Kruisbestuiving
Het idee voor de Nova Academia is volgens de oprichters in 2023 ontstaan tijdens de Second Science Summit – Uncensored in Amsterdam, een conferentie georganiseerd door Voorwaarheid en Weltschmerz, een online platform waar al jarenlang complottheorieën worden verspreid.
Uit eerder onderzoek van Follow the Money blijkt dat er veel kruisbestuiving is tussen Weltschmerz, De Andere Krant en het tijdschrift Gezond Verstand. Medewerkers van al deze instanties worden nu ook actief voor de Nova Academia.
Medewerkers van al deze instanties – Weltschmerz, De Andere Krant en Gezond Verstand – worden nu ook actief voor de Nova Academia
Zo publiceert een derde medeoprichter van de Nova Academia, Dolf van Wijk, regelmatig op Climategate, een platform dat de klimaatverandering ter discussie stelt. Hij schrijft ook voor Voorwaarheid, De Andere Krant en Gezond Verstand.
De Nationaal Coördinator Veiligheid en Terrorisme (NCTV) was in een document in 2020 kritisch over de twee laatsgenoemde media. In De Andere Krant werd volgens de NCTV geschreven over ‘bekende onderwerpen voor complottheorieën’ als ontkenning van klimaatverandering, twijfel aan de betrokkenheid van Rusland bij de vergiftiging van oppositieleider Alexey Navalny en bagatellisering van de ernst van Covid-19.
Volgens de NCTV zijn ‘meerdere bronnen die door de auteurs zijn gebruikt twijfelachtig’ en wordt verwezen naar artikelen die afkomstig zijn van het Russische staatspersbureau Tass. ‘Complottheorieën en desinformatie die eerder vooral online te zien waren, krijgen nu steeds vaker vorm in offline media en vinden een grotere aftrek. Met de komst van het tweewekelijkse blad Gezond Verstand is een nieuwe speler in de Nederlandse offline desinformatie-markt ontstaan.’
De vijver waarin de oprichters van de Nova Academia vissen, is niet groot. Hoofd van de afdeling media Anna Willemsen (‘journalist en organisator’) is een van de oprichters van Gezond Verstand en omschrijft zichzelf op de website van de Nova Academia als de ‘rechterhand’ van de hoofdredacteur van dat blad.
‘Goed opleiden’
Over de financiering van de Nova Academia, de banden met Forum voor Democratie en de reputatie van een aantal docenten stelden De Tijd en Follow the Money deze week een serie gedetailleerde vragen aan Paul Frijters. Daarop kwam geen antwoord.
Wel stuurde hij een korte verklaring waarin hij en zijn medeoprichter en partner Erika Turkstra laten weten dat de Nova Academia ‘geen politieke kleur heeft’ en dat het ze gaat om ‘goed opleiden’. Verder benadrukken ze dat ze ‘altijd graag samenwerken met autoriteiten’ maar tegelijkertijd delen zij en hun ‘internationale medewerkers’ een allergie voor ‘hiërarchische structuren en bedilzucht’.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten